chung chủ yếu được xây dựng từ thời Pháp thuộc. Ðường ống nước thải và
xử lý nước thải, đặc biệt là nước thải sinh hoạt.
mà phá hủy hệ thống cũ để làm lại, cần tận dụng để tránh lãng phí. Có
xử lý chung không bị vỡ đoạn. Riêng ở các khu đô thị mới xây dựng, nhất
xử lý được triệt để và có hệ thống.
- Ảnh bên: Nước thải sinh hoạt chảy loang trên tường thành - TP Huế. (Nguồn: VTC)
Nước thải sinh hoạt chiếm khoảng 80% tổng số nước thải ở các thành phố, là một nguyên nhân chính gây nên tình trạng ô nhiễm nước và vấn đề này có xu hướng càng ngày càng xấu đi. (vacne.org.vn)
|
Việc xây dựng, đầu tư các chính sách của nhà nước về vấn đề cấp thoát nước cũng tùy vào hoàn cảnh cụ thể, từng giai đoạn.
Khi
chúng ta chưa thể có được một hệ thống thu gom nước thải hoàn chỉnh và
đồng bộ thì tốt nhất là nên sử dụng hình thức xử lý phân tán. Nước thải
trong nội đô của chúng ta thường vẫn đổ ra các con sông trong khu vực
nên nếu được xử lý từ gốc là tốt nhất, tránh gây ô nhiễm trên các con
sông.
Thoát nước trong các khu đô thị hiện nay là vấn đề vô cùng
bức thiết. Tuy vậy, chúng ta mới chỉ quan tâm được ở giai đoạn đầu, đó
là việc làm thế nào để nước không bị ứ đọng trong nội đô, nhất là khi có
mưa lớn. Còn vấn đề xử lý nước thải trong thoát nước vẫn chưa thể có
điều kiện chú trọng. Vấn đề là việc đầu tư cần đồng bộ và thống nhất.
Theo tính toán, nếu đầu tư cho cấp nước là 1 phần thì việc thoát nước
cần tới 3 phần, tối thiểu phải là 2,5 thì mới có thể đảm bảo vấn đề nước
sạch và vệ sinh môi trường.
Theo
luật của nhà nước, nguồn nước thải khi thải ra các hệ thống sông phải
được xử lý sạch trước đó. Tuy nhiên, do vấn đề kinh phí còn gặp nhiều
khó khăn nên đành phải chấp nhận việc nước thải chưa xử lý triệt để.
Chính phủ cũng đang khuyến khích các thành phần kinh tế khác đầu tư
nhưng còn gặp nhiều trở ngại do quy định việc thu phí cấp và thoát nước
đối với người dân còn thấp. Hiện nay, việc thu phí thoát nước chưa đủ để
đáp ứng cho chi phí vận hành và quản lý, chưa kể đến nguồn máy móc,
thiết bị cần nhập về.
Ở Ðức, một số đô thị có mức thu lệ phí đủ để chi cho việc đầu tư máy
móc và vận hành, nhưng đó là do mức thu nhập của họ lớn, mức sống cao.
Còn ở Việt Nam thì Chính phủ yêu cầu nước sạch là một mặt hàng không
được tăng giá, ít nhất là trong thời điểm hiện nay. Ðiều này là một khó
khăn vô cùng lớn. Hội cấp thoát nước cũng đã đề nghị Chính phủ có những
chính sách ưu đãi hơn như gia hạn thanh toán tiền trong khi chưa được
tăng giá nước và phí rác thải. Có thể nói, việc thu phí là một vấn đề vô
cùng quan trọng. ở nhiều nước trên thế giới có riêng một ủy ban độc lập
quyết định giá thu phí cho phù hợp và đủ để đầu tư lại. Còn ở Việt Nam
thì việc này do ủy ban tỉnh/ thành phố quy định. Do vậy, việc muốn nâng
giá phí lên để lấy ngồn vốn gặp rất nhiều khó khăn.
Các đô thị ở
Việt Nam hiện nay gần như chưa có nơi nào làm được triệt để vấn đề xử
lý nước thải mà lác đác mới chỉ điểm tên được vài nơi. Chúng ta cũng đã
có những quy định cụ thể về việc bắt buộc phải có hệ thống xử lý nước
thải khi xây dựng các khu đô thị. Trong bản quy hoạch trình chính phủ
phê duyệt thì đây là yêu cầu không thể thiếu. Mặc dù vậy hiện nay các
khu đô thị mới vẫn không đáp ứng được đúng các yêu cầu này, đây là lỗi
của bên thi công, giám sát.
Thế giới hiện nay hiện có hai xu
hướng xử lý nước thải, đó là xử lý tập trung và xử lý phân tán. Mỗi xu
hướng đều có những ưu điểm riêng tùy thuộc từng khu vực. Trong nghị định
của Chính phủ Việt Nam không yêu cầu bắt buộc phải xử lý nước thải tập
trung hay phân tán, tùy đặc điểm từng địa phương mà có thể linh hoạt
trong hình thức xử lý. Khi chúng ta chưa thể có được một hệ thống thu
gom nước thải hoàn chỉnh và đồng bộ thì tốt nhất là nên sử dụng hình
thức xử lý phân tán. Nước thải trong nội đô của chúng ta thường vẫn đổ
ra các con sông trong khu vực nên nếu được xử lý từ gốc là tốt nhất,
tránh gây ô nhiễm trên các con sông.
Tại Nhật Bản, việc xử lý nước hải sinh hoạt được làm rất triệt để với ứng dụng hệ thống xử lý nước thải tại chỗ
Johkasou (
xem ảnh bên).
Ở nước ta, nếu áp dựng được thì đây là một hình thức rất tốt. Tuy
nhiên, điều chủ yếu vẫn là vấn đề nguồn vốn. Do chi phí cho việc lắp đặt
hệ thống này còn ở mức cao. Mặt khác, nguồn vốn cho việc xử lý nước
thải, thoát nước của nước ta chủ yếu vẫn lấy từ ngân sách nhà nước, chủ
yếu là vốn vay ODA. Nguồn vốn này lại đang ngày càng bị hạn chế nên càng
gặp khó khăn hơn. Nhà nước vẫn có chủ trương xã hội hóa để thu hút đầu
tư. Nếu các doanh nghiệp Việt Nam và Nhật Bản có thể hợp tác, chuyển
giao công nghệ để ứng dụng Jokasou cho đô thị Việt thì đây là điều rất
đáng hoan nghênh. Các doanh nghiệp hai bên có thể cùng đầu tư để có
hướng phát triển lâu dài tại Việt Nam vì đây vẫn còn là một thị trường
khá tiềm năng. Tất nhiên, Chính phủ Việt Nam cũng sẽ có những chính sách
hợp lý để hỗ trợ cho các doanh nghiệp. Nhưng chúng ta cũng cần phải
thấy rõ rằng trong hoàn cảnh đất nước còn nghèo thì việc xử lý nước thải
là vấn đề lâu dài, không thể một sớm một chiều.
Nếu các doanh
nghiệp Việt Nam và Nhật Bản có thể hợp tác, chuyển giao công nghệ để ứng
dụng Johkasou cho đô thị Việt thì đây là điều rất đáng hoan nghênh. Các
doanh nghiệp hai bên có thể cùng đầu tư để có hướng phát triển lâu dài
tại Việt Nam vì đây vẫn còn là một thị trường khá tiềm năng.
Một số hình ảnh về việc sử dụng hệ thống xử lý nước thải tại chỗ Johkasou:
Bùi Xuân ÐoanVụ phó Vụ Hạ tầng kỹ thuật - Bộ Xây dựng